ΦΥΣΑΛΙΔΩΔΗΣ ΚΕΡΑΤΟΠΑΘΕΙΑ
Τι είναι τα ενδοθηλιακά κύτταρα;
Το μπροστινό μέρος του ματιού μας αποτελείται από ένα διαυγές τοίχωμα που ονομάζεται κερατοειδής. Στην οπίσθια επιφάνεια του κερατοειδούς υπάρχει μία μεμβράνη πάνω στη οποία υπάρχει μία στιβάδα κυττάρων τα οποία ονομάζονται ενδοθηλιακά κύτταρα. Αυτά λειτουργούν σαν μία αντλία που ρυθμίζει την περιεκτικότητα του κερατοειδούς σε νερό. Ο αριθμός των κυττάρων αυτών δεν είναι ο ίδιος σε όλους μας και είναι φυσιολογική η αργή μείωση των κυττάρων αυτών με την πάροδο του χρόνου. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, ο αριθμός των κυττάρων που διαθέτουμε είναι αρκετός για να διατηρήσει διαυγή τον κερατοειδή για όλη μας τη ζωή.
Τι είναι η φυσαλιδώδης κερατοπάθεια;
Αν λόγω ασθένειας ή τραύματος του ματιού υπάρξει επιτάχυνση της απώλειας ή απότομη πτώση στον αριθμό των ενδοθηλιακών κυττάρων, το αποτέλεσμα θα είναι να αυξηθεί η περιεκτικότητα του κερατοειδούς σε νερό. Αν αυτή αυξηθεί πάνω από ένα όριο, ο κερατοειδής διογκώνεται σημαντικά και αρχίζουν να εμφανίζονται πολλές μικρές φυσαλίδες νερού στην επιφάνειά του. Τότε ο κερατοειδής παύει να είναι διαυγής και η όραση θαμπώνει. Αυτή η πάθηση ονομάζεται φυσαλιδώδης κερατοπάθεια.
Ποιές είναι οι αιτίες αυτής της πάθησης;
Οι συνηθέστερες αιτίες που προκαλούν τη φυσαλιδώδη κερατοπάθεια είναι η νόσος του Fuchs (δυστροφία του κερατοειδούς που μπορεί να κληρονομηθεί αν και τις περισσότερες φορές είναι επίκτητη) και ο τραυματισμός της εσωτερικής επιφάνειας του κερατοειδούς μετά από χειρουργική επέμβαση στο εσωτερικό του ματιού (συνήθως μετά από χειρουργείο αφαίρεσης καταρράκτη).
Ποιά είναι τα συμπτώματα;
Το κυριότερο σύμπτωμα είναι η σταδιακή μείωση της όρασης και πολλές φορές οι ασθενείς το περιγράφουν σαν να βλέπουν μέσα από ένα "θαμπό τζάμι". Συχνά η όραση είναι χειρότερη το πρωί και βελτιώνεται αργά το απόγευμα γιατί κατά τη διάρκεια της ημέρας μειώνεται η διόγκωση του κερατοειδούς με την εξάτμιση των δακρύων. Αν η πάθηση αφεθεί να προχωρήσει, οι φυσαλίδες νερού στην επιφάνεια του κερατοειδούς προκαλούν αίσθημα ξένου σώματος και ερεθισμό, ενώ αν αρχίσουν να σπάνε, η κατάσταση γίνεται επώδυνη και επικίνδυνη γιατί μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή μόλυνση και διάτρηση του κερατοειδούς. Στο τελικό στάδιο της νόσου ο κερατοειδής καλύπτεται με νεοαγγεία και ουλοποιείται, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα τη σοβαρή και μόνιμη απώλεια όρασης.
Ποιά είναι η θεραπεία;
Η μόνη θεραπεία που μπορεί να αποκαταστήσει την όραση και να αποτρέψει την εμφάνιση των ανωτέρω επιπλοκών είναι η μεταμόσχευση κερατοειδούς. Μέχρι πρότινος, στους ασθενείς με το πρόβλημα αυτό γινόταν διαμπερής κερατοπλαστική. Σήμερα η ενδεδειγμένη θεραπεία είναι η ενδοθηλιακή μεταμόσχευση κερατοειδούς συνηθέστερα με την τεχνική DSAEK (Descemet Stripping Automated Endothelial Keratoplasty).
Αν δεν υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης της όρασης λόγω της ύπαρξης και άλλης οφθαλμικής παθολογίας που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί και προτιμάται η συντηρητική αντιμετώπιση των επιπλοκών, χρησιμοποιούνται τεχνητά δάκρυα σε μορφή γέλης, κολλύριο υπέρτονου αλατούχου διαλύματος και προστατευτικοί φακοί επαφής. Σε πολύ προχωρημένες περιπτώσεις που δεν βελτιώνονται με τα παραπάνω, η αντιμετώπιση είναι χειρουργική με κάλυψη του πάσχοντος κερατοειδή από κρημνό γειτονικού επιπεφυκότα.