ΧΑΛΑΖΙΟ - ΚΡΙΘΑΡΑΚΙ
Το χαλάζιο είναι μία κύστη στο βλέφαρο που φλεγμαίνει και προκαλείται από την απόφραξη του πόρου ενός από τους πολλούς αδένες που βρίσκονται στο βλέφαρο για να παράγουν την εξωτερική, λιπώδη στιβάδα των δακρύων μας. Η φλεγμονή αυτή είναι άσηπτη, δηλαδή δεν προκαλείται από την παρουσία μικροβίων αλλά οφείλεται στην αντίδραση του οργανισμού ενάντια στα συσσωρευμένα λιπίδια του φραγμένου πόρου.
Το κριθαράκι (κριθή) μοιάζει με το χαλάζιο και οφείλεται στη μόλυνση των αδένων του βλεφάρου από μικρόβια, συνήθως το βακτήριο του Σταφυλόκοκκου. Η βασική διαφορά από το χαλάζιο είναι ότι η φλεγμονή οφείλεται στη μόλυνση από το βακτήριο και όχι στα εγκλωβισμένα λιπίδια του αδένα. Μπορεί να εμφανιστεί από μόνο του ή ως αποτέλεσμα της επιμόλυνσης ενός χαλαζίου.
Οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες και για τα δύο είναι η παρουσία βλεφαρίτιδας, η ύπαρξη ασθενειών που σχετίζονται με αυτήν όπως η ροδόχρους ακμή και η κακή υγιεινή των βλεφάρων.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα είναι κοινά: πρήξιμο στο βλέφαρο, ερυθρότητα και πόνος αλλά το χαλάζιο τείνει να εξελίσσεται πιο αργά και να προκαλεί μεγαλύτερη σε μέγεθος κύστη. Χαρακτηριστικό της κριθής είναι η ύπαρξη πύου στην είσοδο του πόρου που έχει μολυνθεί στο βλεφαρικό χείλος αλλά αντίστοιχη κλινική εικόνα δίνουν και τα εγκλωβισμένα λιπίδια του χαλαζίου που μπορεί να μοιάζουν με πύον και να οδηγήσουν σε λάθος διάγνωση. Γενικότερα, το κριθαράκι χαρακτηρίζεται από ταχύτερη εξέλιξη και εντονότερη φλεγμονή στα πρώτα στάδια της νόσου, σε σύγκριση με το χαλάζιο.
Ποια είναι η θεραπεία;
Για τη θεραπεία της κριθής χρησιμοποιείται τοπική αντιβιοτική αλοιφή για ήπιες μολύνσεις, συνδυασμένη με συστηματική αντιβίωση σε πιο σοβαρές περιπτώσεις. Αν το κριθαράκι έχει συμβεί σε πόρο με βλεφαρίδα, βοηθάει η αφαίρεση της με ένα τσιμπιδάκι. Η χρήση ζεστών επιθεμάτων στην επιφάνεια του βλεφάρου δεν ενδείκνυται γιατί η αύξηση της αιματικής ροής που προκαλεί η θερμότητα θα αυξήσει τη φλεγμονή.
Για τη θεραπεία του χαλαζίου χρησιμοποιούνται κυρίως ζεστές κομπρέσες αφού η ουσιαστική αντιμετώπισή του απαιτεί τη διάνοιξη του αποφραγμένου πόρου για τον απεγκλωβισμό των λιπιδίων. Οι ζεστές κομπρέσες θα πρέπει να γίνονται με μία καθαρή μικρή πετσέτα προσώπου η οποία θα έχει εμποτιστεί με ζεστό νερό. Αφού στύψουμε το καθαρό αυτό πανί, το τοποθετούμε πάνω στα κλειστά βλέφαρα για 5 λεπτά έως ότου μειωθεί η θερμοκρασία του. Στη συνέχεια κάνουμε "μασάζ" στα βλέφαρα με κινήσεις μπρός την κατεύθυνση των βλεφαρικών χειλέων με σκοπό την εκκένωση των αδένων από τις λιπαρές εκκρίσεις που προκαλούν το ερεθισμό. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται 1-2 φορές την ημέρα. Σκοπός αυτής της θεραπείας είναι να αυξηθεί η θερμοκρασία των λιπαρών εκκρίσεων που παράγονται μέσα στους αδένες των βλεφάρων για να αλλάξει η πυκνότητα τους και να διευκολυνθεί η έκκρισή τους.
Για να αντιμετωπιστεί η φλεγμονή στην περίπτωση του χαλαζίου, χρησιμοποιείται συχνά κορτιζονούχα αλοιφή, συνήθως σε συνδυασμό με ένα αντιβιοτικό για να αποφευχθεί η επιμόλυνση. Αν το χαλάζιο επιμολυνθεί ή η φλεγμονή επεκταθεί σε όλο το βλέφαρο, πρέπει να προστεθεί και ένα αντιβιοτικό από το στόμα για να αντιμετωπισθεί καλύτερα η μόλυνση και να αποτραπεί η εξάπλωση της στον οφθαλμικό κόγχο.
Αν παρά τη θεραπεία η φλεγμονή παραμένει, ενδείκνυται η χειρουργική διάνοιξη του χαλαζίου από την εσωτερική επιφάνεια του βλεφάρου. Η χειρουργική αντιμετώπιση ενδείκνυται επίσης, κυρίως για αισθητικούς λόγους, στις περιπτώσεις που παραμένει σημαντική διόγκωση παρά την πλήρη υποχώρησή της φλεγμονής. Σε περιπτώσεις επίμονων χαλαζίων που επανέρχονται στην ίδια θέση παρά τη χειρουργική διάνοιξή τους, θα πρέπει το υλικό που προκύπτει κατά τη διάνοιξη του χαλαζίου να στέλνεται για κυτταρολογική ανάλυση ώστε να αποκλειστεί η παρουσία κακοήθειας.
Για να αποφευχθεί η εμφάνιση χαλαζίων πρέπει να αντιμετωπισθεί η βλεφαρίτιδα που σχεδόν πάντα προϋπάρχει και οι ασθένειες που σχετίζονται με αυτήν όπως η ροδόχρους ακμή. Στις γυναίκες βοηθάει και η μείωση της χρήσης του μακιγιάζ στα βλέφαρα τους.